Kolumna głośnikowa MV3

Opracowanie: Andrzej Żółtowski „ZoltAn”, Gliwice, kontakt Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Posiadający doskonałe parametry wzmacniacz MV3 stanowił jedynie część zestawu elektroakustycznego produkcji VEB Kliegenthaller Harmonikawerke. Drugim, jak najbardziej integralnym elementem była wyśmienitej jakości kolumna głośnikowa.

Wykonana z niezbyt grubej (12,5mm) "klasycznej" (materiał MDF miał się dopiero pojawić za kilka lat) płyty paździerzowej w postaci prostopadłościennej skrzyni, kolumna głośnikowa to wyjątkowo perfekcyjnie dopracowany system elektroakustyczny. Konstrukcyjnie jest to obudowa zamknięta (bass-reflex) z otworem symetrycznie umieszczonym w przedniej płycie tuż pod głośnikiem. Otwór wyposażony jest w niewielki prostokątny tunel wykonany również z 10mm płyty paździerzowej. Tunel doklejony jest od tyłu płyty czołowej.

Z zewnątrz skrzynia pokryta jest czarną skóropodobną dermą (dzisiejszym zbliżonym odpowiednikiem dermy jest skaj). Od przodu głośnik zabezpieczony jest aluminiową siatką Ledóchowskiego, całkowicie "przejrzystą" akustycznie i skutecznie chroniącą jego membranę przed przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi. Siatka wsunięta jest w niewielkie wybrania w bokach skrzyni i zabezpieczona od dołu aluminiowym kątownikiem.

Kolumnę fabrycznie wyposażono w doskonały pod względem brzmieniowym 30cm (12") szerokopasmowy dwumembranowy głośnik RFT L3060 PB o impedancji 6 omów i mocy znamionowej 12,5W.  W późniejszych egzemplarzach kolumn stosowano niemal identyczny głośnik L3401. Prawdopodobnie rzeczywista moc oddawana przez obydwa typy głośników była znacznie większa - stosowano je również w 15W pełnolampowych kombach gitarowych Regent 15.

Kolumna od wewnątrz wytłumiona jest stosunkowo cienką (ok. 15mm) warstwą watoliny. Wyjaśnienie dla nie znających tej nazwy młodszych czytelników: watolina to lekko sprasowana i przeszyta („przepikowana”) maszynowo w formę gęstej siatki mata z mieszaniny bawełnianych i wełnianych "kłaków" - odpadów poprodukcyjnych z przędzalń i tkalń. Używano jej w przemyśle odzieżowym do ocieplenia zimowej odzieży wierzchniej – płaszczy i kurtek oraz roboczych zimowych spodni i waciaków – "kufajek". Podobnie jak wata bawełniana, watolina posiada doskonałe własności wygłuszające, jest nietoksyczna i odporna na niszczące działanie upływającego czasu.

Wnętrze kolumny widoczne jest na załączonych zdjęciach (podziękowania dla kol. Waldka "Bluepoint’a" z listy dyskusyjnej p.r.m.g.),. Wymiary umożliwiające jej dokładne odtworzenie przedstawia rysunek zamieszczony poniżej.

Uwagi dla osób zainteresowanych dokładnym odtworzeniem kolumny:

Konstrukcja

Uwagi:

1. Wymiary na rysunku zostały „zdjęte” ze zdjęć więc nieco odbiegają od wymiarów rzeczywistych, niemniej tak minimalne różnice nie powinny mieć wpływu na parametry akustyczne rekonstruowanej kolumny.
2. Wskazane jest wykonanie skrzyni z płyty paździerzowej, płyty MDF lub sklejki o grubości 15mm z zachowaniem wymiarów wewnętrznych, w celu dodatkowego usztywnienia należałoby wzmocnić ją w miejscach zbiegu ścian, dokręconymi śrubami („na klej”) drewnianymi listwami.
3. Do wykonania płyty nośnej głośnika najbardziej wskazana byłaby sklejka o grubości co najmniej 15mm.
4. Proponuję małą modyfikację zamocowania tunelu bass-reflexu do płyty czołowej: zamiast zastosowanego przez producenta czołowego (na „styk”) doklejenia do płyty korzystniejszym jest wklejenie go w powiększony o grubość ścianek tunelu otwór w płycie. Poprawi to znacznie stabilność tunelu i zapobiegnie jego „odpadaniu” od płyty wskutek nazbyt „energicznego” stawiania ciężkiej kolumny na estradzie.

Głośniki

Kolumnę zaprojektowano dla klasycznego „lampowego” szerokopasmowego głośnika o średnicy 30cm (12”) o bardzo dużej efektywności przy stosunkowo niedużej mocy wyjściowej.

Dla zachowania całego, najbardziej zbliżonego do oryginalnego, pasma przenoszenia wskazanym byłoby użycie identycznych głośników RFT typu L3060PB / L3401 (6Ω) albo ich następcy o standardowej impedancji 8Ω - L3501.

Głośnik RFT L3060PB

Głośnik RFT L3401

Są one stosunkowo łatwo dostępne na aukcjach internetowych i to w zdecydowanie przystępnych cenach. 

Równie dobre okazują się tonsilowskie głośniki GDS30/15 lub GDS30/30.

Niemniej - wg posiadanych przeze mnie informacji - w zastosowaniach czysto gitarowych świetnie sprawdzają się 12” głośniki z rodziny Celestion G12 typu Vintage 30 (jak w kolumnie na zdjęciach) lub Green Back, (zarówno „z epoki” jak i współczesne), oraz Tonsil GD30/5 lub 30/30.

Zastosowanie 12” głośników z tzw. „miękkim” (piankowym lub gumowym) zawieszeniem jest niedopuszczalne ze względu na występowanie tzw. „mulenia” oraz wyjątkowo niską ich efektywność.

Dane techniczne (ze strony www.el-me-se-de)

Wersje

Kolumna była wykonywana w dwóch, identycznych wymiarowo i akustycznie, wersjach:

• wcześniejszej „klasycznej”, znanej z fabrycznych prospektów wzmacniacza MV3, 

• późniejszej, zewnętrznie zmodernizowanej, produkowanej już pod marką Vermona, z dwoma charakterystycznymi siatkowymi „grillami” - okrągłym osłaniającym głośnik i prostokątnym umieszczonym na wylocie otworu bass-reflexu oraz dużą metalową plakietką z charakterystycznym „M” - logo Vermona, umieszczoną w lewym górnym rogu maskownicy z „grillem” głośnika.

Opracowanie: Andrzej Żółtowski „ZoltAn”, Gliwice Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Zdjęcia: Internet, wnętrze kolumny - kol. Waldek „Bluepoint” z newsgrupy p.r.m.g.

((c) 2010 TRIODA - Grzegorz Makarewicz)